“Voorzitter,
Het college stelt voor de ozb met 36% c.q. 41% te verhogen. Van wethouder Houben kregen we twee weken geleden een overzichtje. Dat moest bewijzen dat de gemeente Meerssen de laatste jaren haar burgers wel érg had ontzien. Met over de laatste acht begrotingen in het totaal een verhoging van 25%. Dat was in totaal 20% minder dan opeenvolgende colleges voorstelden aan de raad.
Die 25% is overigens een keurig getal. Het Rijk hanteerde in 2015 een norm voor de verhoging van de ozb van gemiddeld 3% over alle gemeenten in Nederland. Gerekend over acht jaar zou de gemeente Meerssen dan op 24% mooi op het gemiddelde zitten.
Gerekend met die norm van het Rijk gaat het college zijn boekje met de verhoging van 36%, respectievelijk 41% ver te buiten. ’t Mag hoor, want er staan geen sancties op. Maar ten opzichte van collega-gemeenten is het unfair. En ook de burger springt ervan op tilt. Op Facebook krijgt de pagina Meerssenaren tegen de ozb-verhoging zo’n 600 likes en een internetpetitie scoorde rond 1800 handtekeningen. En bij de provincie zullen ze denken: Nou zo kennen we de gemeente Meerssen weer: Dat hebben ze daar weer subtiel opgelost.
KIJK!!! zou met de behandeling van de begroting in eerste termijn snel klaar kunnen zijn. De door het college voorgestelde verhoging van de ozb is voor ons onverteerbaar. Maar ik zal uitleggen waarom.Er staan ook mooie dingen in de voorliggende begroting. KIJK!!! heeft sinds 2010, ondanks zijn slechts twee zetels, duidelijk grote invloed gehad op het gemeentelijk beleid. We hebben indertijd een vaste koers gekozen en met veel volharding onze overtuigingen naar voren gebracht. We zien voor een deel de resultaten daarvan in de programma’s van deze begroting terug. De noodzaak van het ontwikkelen van visies voordat je aan iets begint, wordt steeds sterker gevoeld. Armoede staat steviger dan ooit op de kaart. De aanpak van overlastgevende jongeren is hoofdzakelijk preventief. We denken duurzamer, er is meer sprake van projectmatig en integraal denken. We willen ambtenaren die meer naar buiten en op de burger gericht zijn en minder op de eigen navel. Om wat zaken te noemen.
Maar het is de druppel die de steen uitholt. Ondertussen zien we een schijnbaar ingebakken onvermogen tot verbinden en besturen op basis van breed draagvlak. We blijven onze hoop koesteren en we blijven duwen en trekken, maar het is soms heel erg lastig ons te houden bij zakelijke kritiek op inhoud en manier van acteren.
Voorzitter,
Neemt u van mij aan, de verandering gaat hier traag en er is dus ook heel veel blijven liggen. Denk aan enkele belangrijke conclusies uit het vooral door KIJK!!! maar ook door Partij Jo Dejong en CDA in die tijd met lef aangezwengelde kerntakendebat. Dat speelde in 2011 en 2012. We noemen herijking van het subsidiebeleid, het bezuinigen op en zo mogelijk verzelfstandigen van gemeenschapshuizen en sportaccommodaties, het sluiten van zwembad de Parel, een goedkopere aanpak van groenonderhoud en infrastructuur. Dat waren keuzes waarvan we wisten dat er een lastig verhaal bij hoorde. De burger moest meer zelf gaan doen, de gemeente minder. Het waren ook keuzes waarvan de uitvoering vervolgens in de hectiek van het moment en steeds wisselende machtsverhoudingen door tegenstanders en twijfelaars met succes vooruit geschoven werd. En zelfs nu nog zegt deze coalitie van Focus, PGM en VVD – de laatste twee waren felle tegenstanders van de conclusies uit het kerntakendebat – raadsbesluiten uit het verleden te willen uitvoeren, indien mogelijk. Op dat indien mogelijk kom ik dadelijk nog terug.
Zouden de besluiten uit het kerntakendebat vanaf 2012 zijn doorgevoerd, dan zou nu een waarschijnlijk aanzienlijk minder opzienbarende verhoging van de OZB zijn voorgesteld. Zij het nog wel énig opzien barend. De gemeente moet immers meer taken met naar verhouding minder geld uitvoeren. Maar, dat weet iedereen in deze zaal al enkele jaren. En regeren is vooruitzien. In het al genoemde overzichtje van wethouder Houben staat voor 2015 een voorgenomen verhoging van de ozb met 6%, maar het werd 4,50%. Omdat de fracties BRUG-M, Focus en PGM daar toen een voorstel voor indienden. Regeren is vooruitzien ……
Maar even terug naar de keuzes. Een échte keuze maken is niet ja zeggen en nee doen. Een échte keuze maken is ergens voor staan, ook als het moeilijk wordt.
Er zitten in deze zaal óók raadsleden die maar moeilijk afstand kunnen nemen van hun achterban. En ik begrijp dat wel. Het zit in de politieke cultuur, géén lastige keuzes willen of durven maken omdat er een moeilijk verhaal bij hoort. Of ze almaar uitstellen. Vandaar ook dat indien mogelijk in het coalitieakkoord en de aanbiedingsbrief bij de Programmabegroting 2016. Je weet namelijk nooit welke weerstand je nog ontmoet. Het gevolg: PGM, Focus en VVD zien liever álle burgers boos dan enkel de besturen van hun verenigingen, hun gebruikers van de sportcomplexen, hun uitbaters en gebruikers van de gemeenschapshuizen en hun mensen uit hun kern die op hen stemmen. De geldstromen in die richting mogen niet écht goed in kaart gebracht en al helemaal niet onderbroken worden. Achterbannen zijn privilegehouders geworden. Op Twitter las ik:
“Dat is het: het goed regelen voor enkelen ten koste van allemaal. #ozb.”
Hét argument daarvoor is al jaren dat die achterbannen en vooral de verenigingen “het cement van de samenleving zijn.” Terwijl dat cement met de tijd mee verkruimelt, met de krimp mee, met de vergrijzing mee, met de ontgroening mee.
Voorzitter,
We moeten op zoek naar nieuwe bindmiddelen, zonder – ik zeg het met nadruk – zónder de bestaande uit het oog te verliezen. Daarmee zijn we terug bij het programma. Denkend vanuit het algemeen belang en de leefbaarheid van kernen en buurten moet de gemeente niet meer primair praten met de houders van bestaande privileges. We zijn op dit moment al weer té veel terug in oude politieke verhoudingen waarin die privileges zijn gegroeid en in stand kunnen blijven. We hebben het afgelopen jaar kunnen kijken naar intens geruzie tussen partijen die elkaar in 2014 nog vonden in het akkoord Meer uit Meerssen halen. We hebben nu een college dat dat ook écht doet. Het is erin geslaagd met een verhoging van de ozb met 60 euro per inwoner de burgers weer op de banken te krijgen.
Wat krijgt de burger overigens voor die 60 euro pp terug, wethouder Houben?
Wat is precies het zoet waar u het in de media over had?
Nu hebben we onrust alom, terwijl er zo nodig verbonden moet worden. We schreven het in de profielschets van onze nieuwe burgemeester, in de motie Nieuw Elan en er werd zelfs een nieuwe partij voor opgericht, BRUG-M.
Voorzitter,
Wij blijven onze eigen en mogelijk eigenzinnige koers varen. Dus zegt KIJK!!! maar wéér eens:De gemeente moet op de eerste plaats praten met de gemeenschappen, met dorps- en buurtraden. Wat hebben de kernen en buurten over vijf tot tien jaar nodig en hoe gaan ze dat onder de bezielende leiding van arrangeur gemeente realiseren?
Dus vragen wij: Waar zijn in deze begroting de dorpsontwikkelingsplannen? Hoe gaat deze coalitie de leefbaarheid van de kernen en de buurten verbeteren en verduurzamen? De gemeente heeft weliswaar een coördinator Actief Burgerschap in dienst genomen maar heeft deze raad al ooit één zinnig debat gewijd aan hoe we dat als gemeente gaan doen, burgers activeren, burgers verbinden en verbonden houden? Hoe pakken we dat SMART aan?
Voorzitter,
Wij denken dat door dit college en door deze coalitie in een aantal belangrijke dossiers verkeerde aanvliegroutes worden gekozen. En er zijn onvoldoende bakens uitgezet. En dan komen we weer uit op het ontbreken van visie. In dit geval vooral op de vergrijzing, op ontgroening, op verduurzaming en op het systematisch behoud of herstel van leefbaarheid in dorpen en buurten. En dat heeft óók te maken met de behoefte van raadsleden in deze gemeente de zaken te laten zoals ze zijn. Verandering is iets dat van buiten komt. Daar verzet je je tegen. Daar begin je zelf niet aan. Maar dat betekent wel dat je altijd achter de feiten aanloopt. Dat je op enig moment als gevolg van niet gemaakte of niet uitgevoerde keuzes waar écht moed voor nodig is de ozb met 36%, c.q. 41% meent te moeten verhogen. Dat zíét er natuurlijk wel uit als een krachtige én moedige beslissing, een van het type “Kijk ons de werkelijkheid eens manmoedig onder ogen zien”, maar het is natuurlijk gewoon de pure paniek van opgejaagd wild dat geen andere uitweg ziet. En dan is het goed schuilen achter de brede rug van een college met de dringende behoefte aan meer financiële en dus ook bestuurlijke armslag. En dat met een technocratische ingreep voor een tijdje om het politieke gekrakeel heen en van de sores áf wil. Dat heet Meerssen in balans brengen, maar wel nadat het algemene belang in de verdrukking was geraakt, vooral ook omdat de privileges van kleinere groepen intact moeten blijven.
Voorzitter,
Tot zover.”
