Voorzitter
Na herhaalde lezing van het rapport van ENGELEN ben ik tot de conclusie gekomen dat sinds het incident van 8 februari nogal wat mensen een aantal dingen anders en soms ook beter hadden kunnen doen. Er zijn mensen die leed hebben ervaren als gevolg van de manier waarop de deelnemers aan het in het rapport beschreven drama hebben geacteerd. Met name klaagster, de nabestaanden van Jo Dejong en degenen die bedreigd zijn. Dat stemt verdrietig. Ik realiseer me dat KIJK!!! ook deelnemer was.
Het is overigens van meet af aan de intentie van KIJK!!! geweest – met in het toenmalige college de portefeuille Personeel en Organisatie – het incident op de 8ste februari klein en zakelijk te houden en de politiek op afstand. Helaas zijn wij daar niet in geslaagd. Je hebt niet alles in de hand. En ik hecht er aan te zeggen dat wij niet anders gehandeld zouden hebben als het om iemand anders dan Jo Dejong was gegaan.
Ik heb het voorliggende rapport gelezen als een verslag van een groeiend gebrek aan vermogen tot damage control, het beperken van de schade. Op pagina 16 van het rapport – het is dan maandag 25 februari – lezen we Dejong zou gezegd hebben dat als hij dit allemaal van tevoren had geweten, hij op Carnavalszaterdag al zijn excuses had aangeboden. Het collectieve onvermogen de schade tot een minimum te beperken speelt door de hele geschiedenis en raakt dus bijna iedereen. Met uitzondering van klaagster. Daar is het rapport duidelijk over en KIJK!!! is daar blij mee.
KIJK!!! is van meet af aan duidelijk geweest over zijn standpunten. Ze zijn verwoord in onze eerste termijnen van de vergaderingen van 4 maart en 16 april jongstleden. Naar aanleiding van de beraadslagingen tijdens de vergadering op 4 maart hebben wij onze goedkeuring gegeven aan de wat erg stevige persverklaring die na deze vergadering is gepubliceerd. Tijdens die vergadering hebben wij aangegeven dat KJJK!!! in de toekomst niet zou deelnemen aan een bestuur met Jo Dejong. We zijn er ons onvoldoende van bewust geweest dat in de genoemde verklaring een voor KIJK!!! erg belangrijke nuance verdwenen was. Het was onze intentie onszelf in 2014 buiten een eventueel bestuur te plaatsen en niet Jo Dejong. Als Jo Dejong in 2014 de leiding zou kunnen nemen in de vorming van een coalitie, zouden wij daar niet bij aansluiten zoals we dat in 2010 hadden gedaan.
Voorzitter,
Om te beginnen wil ik kwijt dat ik de titel In de ban van … slecht gekozen vind. We hebben in Meerssen een prachtig cultuurevenement dat al twee jaar achtereen onder dat motto heel veel mensen een aantal heerlijke weken bezorgd heeft. Dat motto is nu besmet. Dat is jammer. De subtitel eindrapport suggereert dat er nog tussenrapporten zijn. Die zijn er bij mijn weten niet. En, maar dat is persoonlijk, ik vind de toon van het rapport soms te verhalend en meeslepend en daardoor soms te weinig zakelijk. Ook meen ik dat soms wederhoor op zijn plaats was geweest.
Dan,
KIJK!!! kan zich in principe vinden in de conclusies en aanbevelingen in het voorliggende rapport. Zeker in de grote lijnen daarvan. Natuurlijk hebben we er ook onze vragen bij. En natuurlijk staan er in het rapport passages en zinsneden waar we kanttekeningen bij hebben. Sommige vinden we suggestief, soms in combinatie met andere. Wat ons betreft geldt dat met name voor de positie die KIJK!!! wordt toegedicht in de periode vóór februari 2013.
Was KIJK!!! met het oog op de naderende verkiezingen uit op een breuk in de coalitie? Onzin. We hebben tot het laatst geprobeerd de coalitie bij elkaar te houden. Wel, er is in de herfst van 2012 een hevige aanvaring geweest toen onze coalitiepartners onze wethouder een volledig wethouderschap weigerden terwijl hij meer dan hele dagen voor de gemeenschap in touw was. Hij heeft toen zijn kantoor gesloten en is als deels onbezoldigd wethouder fulltime doorgegaan. Dat was ook een keuze voor de coalitie.
Is KIJK!!! nieuwe politiek? Ja, KIJK!!! is absoluut nieuwe politiek maar nieuwe politiek heeft helemaal niets te maken met van boven de grote rivieren en academisch. De nieuwe politiek van KIJK!!! was wel helder en transparant. Toen Jo Dejong ons in 2010 met open armen in zijn coalitie ontving, is van meet van aan gecommuniceerd dat KIJK!!! op geen enkele manier geassocieerd wenste te worden met wat wij gedoe noemden. Dat wij onder andere niet in verband gebracht wilden worden met slecht voorbeeldgedrag. Dat is lang goed gegaan. Dat Jo Dejong KIJK!!! zou vrezen, dat was ons niet bekend maar als dat zo was dan was daar klaarblijkelijk aanleiding toe.
Dat brengt ons op een punt dat in het rapport onderbelicht blijft. Jo Dejong zat met zijn coalitie gevangen in politieke verhoudingen die hij met zijn keuzes voor een groot deel zelf gecreëerd had. Hij behaalde met zijn eclatante overwinning in 2010 zeven zetels. Daar wilde hij het CDA bij en graag ook KIJK!!!. De overige zes zetels sloot hij uit van deelname aan zijn coalitie. Toen was er voor Dejong met elf zetels nog voldoende bewegingsruimte. Wat hij niet in de hand had, was dat het CDA halveerde. Toen was de mogelijkheid om zich los te maken van KIJK!!! verdwenen. Het lag namelijk niet in de lijn van de verwachting dat het CDA het uitgetreden raadslid weer in genade aan zou nemen om daarmee een coalitie – na een eventueel afscheid van KIJK!!! – weer aan een meerderheid te helpen.
Dat wij de gemeente Meerssen als één gemeenschap zagen is juist maar het is ook juist KIJK!!! geweest dat al vroeg in deze raadsperiode tijdens raadsvergaderingen bij herhaling bij het college heeft aangedrongen op het omvormen van buurtnetwerken naar buurt- en dorpsraden en in overleg met deze raden buurt- en dorpsontwikkelingsplannen te schrijven om daarmee de bestaande en gewenste identiteit vast te leggen. Opdat er een helder kader zou zijn voor gemeentelijk beleid, zowel op het niveau van de gemeente als totaal als op het niveau van de buurten en dorpen. Het was een van die dossiers die maar niet effectief werden opgepakt.
Zijn wij stedelijk? Welnee. Wel wilden we het bestuur graag wat professioneler zien werken. Heel kort door de bocht: een wethouder moet niet zelf regelen dat de stoeptegels recht gelegd worden, hij moet er vooral voor zorgen dat het loket waar burgers voor scheve stoeptegels terecht kunnen optimaal werkt. Maar goed, waar het eigenlijk allemaal om gaat is wat op 8 februari in gang werd gezet.
Voorzitter,
Ik denk dat ieder van ons bij lezing van het rapport soms stevig bevestiging vond en zich soms slecht verwoord en slecht behandeld meende. Bovendien is het heel goed mogelijk een rapport als dit puur vanuit het perspectief van het eigen oordeel, vooroordeel of eigen gelijk te lezen. Ik wil een vergelijking maken. Die gaat gezien de situatie wat mank maar ik maak hem toch. Wie in een rijk gekleurd veld bloemen plukt, komt daar geheid met een ander boeket uit dan een ander. En vindt dat waarschijnlijk nog mooier ook.
Dat is voor ons reden dat wij niet zeer uitvoerig ingaan op al onze vragen en kanttekeningen bij het rapport en ons beperkt hebben tot de passages over de sociaal-politieke achtergrond en de coalitie. Het is zoals het rapport zegt: ieders werkelijkheid is een andere. Omdat we nu eenmaal verschillende mensen met verschillende geschiedenissen zijn. Neemt niet weg dat we ook keuzes maken. En dat die niet altijd uitpakken zoals we zouden wensen. Dat geldt voor ons en dat gold voor Jo Dejong. Het kan dan van belang zijn uit te zoeken hoe dat kwam. Maar voor een volledig beeld van onze recente geschiedenis is de bijdrage van álle betrokkenen noodzakelijk. Dat volledige beeld zullen we dus nooit hebben. Geen enkel rapport gaat ons dat brengen. Wel ben ik blij dat het rapport in elk geval de complottheorie, in welke variant dan ook, van tafel haalt. Niemand is uitgeweest op de val van Jo Dejong
KIJK!!! wil zich – als altijd en zonder het verleden als bron van ervaring en kennis over het hoofd te zien – richten op de toekomst. Als gezegd gaat KIJK!!! mee met de grote lijnen van de conclusies in het rapport. Ook als die kritisch zijn over de vertrouwelijkheid inzake het ongewenste voorval, de zorgvuldigheid in de klachtenprocedure en over de vermeende status van de persverklaring als resultante van het besloten beraad op 4 maart. Onder het kopje De fatale afloop op pagina 61 van het rapport stelt de onderzoeker een aantal indringende als-vragen. Ook al zijn er op het eerste gezicht enkel speculatieve antwoorden op mogelijk, ze zijn zeker veelbetekenend. De betekenis die ik er aan geef is, dat ze voor alle spelers in het drama een aansporing zijn bij zichzelf te rade te gaan. Jo Dejong opteerde niet voor een onderzoek, zegt het rapport. Maar, een onderzoek naar de gebeurtenis op 8 februari had voor ons allemaal veel kunnen verhelderen, zo goed als dit onderzoek veel verheldert. Deze raad heeft daar van harte mee ingestemd.
Voorzitter,
Wat betreft de aanbevelingen, KIJK!!! wil er aan meewerken die vorm te geven. Het spreekt vanzelf dat wij daar nog binnen onze partij over willen kunnen praten. Wij staan zeker open voor het idee om in elk geval de volgende periode wethouders van buitenaf aan te trekken en om pas na de verkiezingen van 2014 een vaste burgemeester. Een betere opleiding en begeleiding van nieuwe raadsleden heeft zeker onze steun en de kosten daarvan zien wij graag terug in de begroting van 2014 en volgende jaren. En we zijn bereid met andere politieke partijen, ook nieuwkomers, afspraken te maken over een gedragscode met betrekking tot het traject naar de verkiezingen. En mensen die als gevolg van de tragische gebeurtenissen hulp nodig hebben, moeten we steunen. We nemen aan dat door het presidium en het college initiatieven worden genomen een en ander voortvarend aan te pakken.
Voorzitter,
KIJK!!! heeft de voor dit moment belangrijkste aspecten van zijn visie en mening gegeven. Wij hebben gedurende het afgelopen half jaar als politieke partij uit respect voor Jo Dejong en het leed dat zijn afwezigheid bij velen heeft veroorzaakt onze positie in het drama met gesloten mond en gebonden handen proberen duidelijk te maken. We zijn niet in de openbaarheid getreden. Wij zullen ons ook de komende maanden in de aanloop naar de verkiezingen in principe niet meer in het openbaar uitlaten over wat met dit rapport hopelijk achter ons ligt. De gemeente Meerssen heeft met name behoefte aan rust. Dat horen wij bijna dagelijks van burgers die ons aanspreken of die wij daarnaar vragen. We zoeken de publiciteit niet. Met deze eerste termijn is wat ons betreft voldoende gezegd.
Ik wil – bijna aan het einde van mijn eerste termijn – een ingekorte passage uit mijn eerste termijn van de openbare raadsvergadering van 16 april jl. citeren: Op de vraag hoe we uit deze situatie komen, zullen we als gemeente op termijn een oplossing moeten vinden. En de gemeente, dat zijn wij, alle burgers van deze gemeente. Het vinden van een oplossing is dus een verantwoordelijkheid waar niemand in de gemeente Meerssen zich aan zou moeten willen of mogen onttrekken. Ik voeg daar nu aan toe: Samenwerking, coöperatief gedrag is de sleutel naar een nieuwe en gezondere politieke cultuur die zich richt op het algemeen belang en het eigen belang daaraan ondergeschikt maakt. De afgelopen maanden hebben alle politieke partijen in Meerssen hun uiterste best gedaan de draad weer op te pakken en het gaat een stuk beter in de raad. Er is inhoudelijk debat, er is wederzijds respect, het vertrouwen groeit en er is een duidelijke wil de kwaliteit van het bestuur te verbeteren. Voorzitter, volgens ons is dat winst. Wij hebben er vertrouwen in dat de gemeente Meerssen beter uit deze crisis tevoorschijn komt.
Tot zover in eerste termijn
In tweede termijn, als antwoord op Democratisch Belang Meerssen
Ik dank de heer Lillu hartelijk voor zijn genuanceerde visie op de rol van KIJK!!! Ik heb hier nog een stukje tekst dat ik in eerste termijn niet voor gelezen heb. Dat wij ondanks ons geringe aantal macht hadden in de coalitie was duidelijk. Enerzijds omdat we op de wip zaten, zoals dat heet in de politiek, anderzijds omdat we bestuurlijke kwaliteit en sterke persoonlijkheden leverden en stonden voor onze doelen. Dat wij in de coalitie relatief veel macht zouden hebben, moet Jo Dejong als doorgewinterd politicus steeds geweten hebben. Wij zouden ook nooit het vijfde wiel aan zijn wagen willen zijn. En dat hoeft ook niet in de politiek. Politiek is het organiseren van kracht, middelen en macht om je doel te bereiken en dát tegen de achtergrond van het algemeen belang. Toen ik in 2010 in de gemeenteraad plaats nam heb ik me in de oren geknoopt wat toenmalig burgemeester Offermanns met enige regelmaat verkondigde: If you can’t stand the heat, stay out of the kitchen, dus Als je niet tegen de hitte kunt, blijf dan weg uit de keuken.
Tot zover, voorzitter
